Alle politieke partijen hebben het idee omarmd om de komende jaren eens fiks te gaan bezuinigen op ambtenaren. Dit initiatief wordt in Nederland met gejuich begroet. Immers: ambtenaren worden gezien als een bevolkingsgroep die in het beste geval niets doet, maar waar je in het slechtste geval vooral last van hebt. Kortom: de ideale katvanger in tijden van economische tegenslag. Maar kunnen wij zonder katvangers?
In het algemeen worden ambtenaren gezien als traag en onbekwaam. Als je als overheid te weinig betaalt, haal je te weinig talent binnen. Ontsla je die ambtenaren, dan zullen ze nog jarenlang in de WW en in de bijstand zitten. Zo valt dus niet veel te bezuinigen.
De betere ambtenaren nemen als eerste ontslag, als er weer eens omgebogen moet worden. Of ze zijn al eerder weggegaan. Ze laten zich vervolgens inhuren als externe expert. Verdienen dan aanzienlijk meer. Verlagen van de salarissen zal dit probleem alleen maar versterken. .
Kortom: het moet slimmer. Verreweg de slimste manier is om ambtenaren geen ambtenaren meer te noemen. Ongeveer de helft van de ambtenaren zit in het onderwijs. Geen zinnig mens wil bezuinigen op onderwijs. Geef het onderwijs een eigen CAO met een eigen pensioenfonds, en je bent de helft van de ambtenaren kwijt.
Of we organiseren de hele overheid in adviesbureaus en expertisebureaus. Menskracht wordt voortdurend tijdelijk ingehuurd. Tegen markconforme arbeidvoorwaarden. Of ambtenaren daar beter of slechter van worden, doet er niet toe: niemand noemt zichzelf dan nog ambtenaar. Net zomin als nu overigens. De externe bazen gaan met gemak over de Balkenende-norm heen, maar Balkenende als norm voor de kwaliteit van de overheid : daar moesten we toch al van af.
Er is echter, los van de exploderende kosten, nog een wezenlijk en zwaar onderschat probleem. Stel dat politici en kiezers, zeg maar beleidsmakers en beleidsconsumenten, niet hetzelfde willen , zoals te doen gebruikelijk. Of kiezers zijn het onderling niet eens, zoals per definitie het geval is. Wie geef je dan de schuld als je niet meer eendrachtig naar de ambtenaren kunt wijzen. Je mist de katvangers. Politici worden dan zelf aangesproken op de gevolgen van hun onmogelijke wens om het iedereen naar de zin te maken. Dan moeten ze kiezen. En dat kost stemmen.
/* /*]]>*/