De verkenners kwamen na de gesprekken met twee mogelijke samenwerkingsvarianten (coalities), die de meeste kans van slagen hebben in onze gemeente. Alle partijen gaven aan dat zij GroenLinks en D66 als logische samenwerkingspartners zien, in beide varianten komen deze twee partijen terug. De voorkeursvariant van de verkenners is een minderheidscoalitie van GroenLinks en D66. De tweede genoemde variant zou een brede coalitie zijn van GroenLinks, D66, PvdA, ChristenUnie, SP en Lokaal De Bilt.
Minderheidscoalitie
De voorkeursvariant van de verkenners is een minderheidscoalitie van GroenLinks en D66. Deze variant dwingt de politiek in De Bilt het ook echt anders te gaan doen. Voorgenomen plannen worden niet 'automatisch' gesteund door een meerderheid in de gemeenteraad. De Bilt heeft sinds het vertrek van de VVD uit de coalitie (zomer 2021) een minderheidscoalitie (GroenLinks, D66 en CDA). Hier is door veel partijen positief over gesproken. Een minderheidscollege van GroenLinks en D66 heeft wel het volledige vertrouwen nodig van de raad en een nieuw te vormen college. Voor de verkenners is dit de voorkeursvariant. Deze heeft de meeste kans van slagen op een open bestuurscultuur en meer ruimte voor dualisme (gescheiden blijven van verantwoordelijkheden van gemeenteraad en college van Burgemeester & Wethouders),.
Breed gedragen coalitie
Een tweede scenario is een brede coalitie van GroenLinks, D66, PvdA, ChristenUnie, SP en Lokaal De Bilt. Deze scoort goed op de inhoudelijke standpunten van de verkiezingsprogramma’s en samenwerkingskansen. Inhoudelijk liggen deze partijen dicht bij elkaar. Het nadeel is dat de verhouding tussen coalitie en oppositie behoorlijk scheef is. Ook in dit scenario kunnen afspraken gemaakt worden over nieuwe werkwijzen die meer ruimte laten voor de raad en nieuwe bestuurscultuur. Advies is dan een akkoord op hoofdlijnen te sluiten.
Raadsakkoord
Onder beide varianten adviseren verkenners een raadsakkoord te sluiten. Hierin worden concrete en niet vrijblijvende procesafspraken gemaakt over de manier van werken, vertrouwen en omgang met elkaar. En over de betrokkenheid van inwoners bij de besluitvorming.
Vervolg
Komende vrijdag 8 april volgt nog een gesprek met alle partijen waarin zij kunnen reageren op de tussenrapportage van verkenners. Daarna scherpen de verkenners hun advies aan en mogelijk wijzigen zij nog hun advies. Maandagavond 11 april om 20.00 uur presenteren de verkenners hun eindrapport in de Mathildezaal. Lijsttrekker Anne Marie ’t Hart van GroenLinks dankte de verkenners van harte voor hun open en vernieuwende adviezen en de raad voor zijn constructieve houding. Zij gaf aan dat zij verwacht dat de volgende fase naar een nieuw bestuur, de formatiefase, kort na maandag 11 april zal starten.